Amaç:
Radyoterapinin (RT) erken dönem komplikasyonlarından biri akut radyodermatittir. Deride RT etkisi akut dönemde basit bir hiperemiyle sınırlı olabileceği gibi nekroza da ilerleyebilir. Klinik olarak akut radyodermatiti önlemek mümkün olmasa da seyrini hafifletmek için çeşitli yöntemler uygulanmaktadır. Bu çalışmanın amacı vazelin, mometazon furoat (MF), propolis ve ebselenin radyodermatit üzerine etkilerini karşılaştırmaktır.
Yöntemler:
Kırk adet sıçan, her grupta 10 adet olacak şekilde vazelin, MF, propolis ve ebselen gruplarına ayrılmıştır. Tüm sıçanlar 3.000 cGy dozunda tek fraksiyon olarak ışınlanmıştır. RT uygulamasının ardından tüm gruplara deneyin sonlandırılmasına kadar her gün, günde 1 defa olmak üzere topikal uygulama yapılmıştır. Tüm sıçanlardan sakrifikasyon sonrası histopatolojik değerlendirme amacıyla deri biyopsisi alınmıştır. Biyopsiler erozyon, epidermis atrofisi, bazal tabaka dejenerasyonu, neovaskülarizasyon, polimorfonükleer lökosit (PMNL) infiltrasyon, kıl folikülü dökülmesi ve kollajenizasyon parametreleri açısından değerlendirilmiştir.
Bulgular:
Histopatolojik değerlendirmelere bakıldığında MF grubunda erozyon düzeyi diğer gruplara göre anlamlı olarak düşük bulunmuştur. Epidermis atrofisi propolis ve vazelin gruplarında anlamlı olarak düşük bulunmuştur. Propolisin bazal tabaka dejenerasyonunu diğer gruplara göre anlamlı düzeyde azalttığı saptanmıştır. Neovaskülarizasyon ise vazelin ve ebselen gruplarında anlamlı olarak yüksek bulunmuştur. PMNL infiltrasyonu, kıl folikülü dökülmesi, kollejenizasyon ve doku perfüzyonu açısından ise gruplar arasındaki fark anlamsız bulunmuştur.
Sonuç:
Uygulama kolaylığı açısından topikal tedaviler radyodermatiti önleme veya tedavi etme açısından daha avantajlıdır. Farklı ajanların farklı mekanizmalarından, radyodermatitin fizyopatolojik seyri göz önünde bulundurularak faydalanılabilir. Elde edilen verilere göre MF, propolis ve ebselenin eritem fazlarına göre kombine kullanımının akut radyodermatit klinik seyrini hafifletebileceği öngörülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Ebselen, propolis, radyodermatit, steroid